Dan komt die brief op de deurmat: 'De moordenaar van je 15-jarige dochter mag op verlof' (2024)

© Eigen foto

RTL Nieuws

Ze ontving de brief een week voordat Stanley A. op begeleid verlof mocht. Herinneringen en emoties die Manueladacht verwerkt te hebben, kwamen weer boven. Boosheid, verdriet, maar ook vooral de schok dat hij nu al weer buiten de kliniek mocht komen. "En dat werd met een onpersoonlijke, kille brief medegedeeld", zegt ze tegen RTL Nieuws.

Verontwaardiging

De dood van Ximena zorgde in 2012 voor veel verdriet en verontwaardiging. Ze kwam na een feestjeStanley tegen op straat. Ze kende hem niet. Ze zocht een slaapplek, hij bood haar die aan.

Toen ze lag te slapen,stak hij haar dood, kleedde haar uit en sleepte het naakte lichaam naar buiten. Een voorbijganger alarmeerde de politie. Stanley werdveroordeeld tot zeven jaar cel en tbs.Hij had eerder verklaard dat hij al langer rondliepmet het idee iemand om het leven te brengen. Ximena was op het verkeerde moment op de verkeerde plek.

Omdat Stanley A. nu twee derde van zijn straf heeft uitgezeten en hij drie jaar in een tbs-kliniek heeft gezeten, mag hij na acht jaar op begeleid verlof. Het begint met korte uitstapjes onder begeleiding buiten de deur van de kliniek, vaak minder dan een half uur. Als dat goed gaat, wordt dat langzaam uitgebouwd tot hij uiteindelijk op onbegeleid proefverlof mag. Dat traject duurt vaak jaren.

'Je hart slaat zes keer over'

Twee jaar lang had moeder Manuela niets meer over Stanley gehoord. De laatste keer was dat zijn tbs was verlengd. Nu kreeg ze een week van tevoren de mededeling dat hij met begeleid verlof mag. "Ik kwam net thuis van werk. Mijn man zei dat er een brief was gekomen van het Openbaar Ministerie. Je hart slaat dan zes keer over."

"Mijn man en ik hebben bewust besloten om er alles aan te doen om onze relatie en eigen zaak niet kapot te laten gaan. Ook wilden we er zijn voor onze zoon, toen net achttien, die het er heel moeilijk mee had. Het lukt ons aardig. Maar dan krijg je dit, mijn man had die brief liever niet gehad.Het was een klap in ons gezicht. Je kan er niks aan doen, je moet je erbij neerleggen, en dat frustreert enorm."

Duizenden brieven

Jaarlijks stuurt het Openbaar Ministerie duizenden van dit soort brieven. Alle slachtoffers of nabestaanden kunnen als ze dat willen op de hoogte worden gehouden over het verloop van de straf of behandeling van een gedetineerde. In sommige gevallen wordt er ook gebeld, zegt een woordvoerder van het OM.

Voor 2018 was dat anders: toen werden alleen slachtoffers op de hoogte gehouden van zogenoemde spreekrechtwaardige delicten. Dat zijn ernstigere delicten over bijvoorbeeld misbruik, mishandeling, doodslag of moord. Na 2018 is dat door Europese regelgeving uitgebreid.

Het is vaak een pijnlijk proces waar slachtoffers en nabestaanden dan doorheen moeten, zegt Jos de Keijser, bijzonder hoogleraar Klinische Psychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Voor onderzoek naar nabestaanden van moordslachtoffers interviewde hij 331 nabestaanden.

"Velen hebben een gevoel van onrechtvaardigheid. Terwijl hun dierbare er niet meer is, gaat de dader wel verder met zijn leven. De mix van gevoelens die daarbij komen kijken, zijn heel goed te begrijpen."

Lat lager

Hij noemt het winst dat de lat een stuk lager is komen te liggen waardoor veel meer slachtoffers en nabestaanden worden geïnformeerd over de straf of de behandeling van de dader. "Maar de manier waarop het gaat, kan stukken beter."

Zo kreeg Manuela slechts een week van tevoren te horen dat Stanley A. met begeleid verlof mocht. Veel te kort, vindt De Keijser, zeker omdat de beslissing waarschijnlijk al een stuk eerder was genomen. En ook het feit dat families een onpersoonlijke brief krijgen, kan onnodig hard bij ze aankomen, meent de hoogleraar.

Volgens hem zou er veel meer rekening moeten worden gehouden met de gevoeligheden die nabestaanden hebben. "Een brief met de aankondiging dat er nieuwe ontwikkelingen zijn over de behandeling vande dader, is al beter. Dan kunnen nabestaanden altijd zelf beslissen of ze de informatie willen weten. Sommigen hebben daar bij nader inzien toch geen behoefte aan, het kan tenslotte allerlei emoties oprakelen."

Niet in de buurt

Maar het allerbeste is volgens hem als een familierechercheur contact zoekt met een nabestaanden zodat er een gesprek kan ontstaan. "Dan kunnen families aangeven dat ze de veroordeelde liever niet in de buurt willen hebben als die vrijkomt. Een rechter kan vervolgens beslissen of daar afspraken over gemaakt moeten worden."

Want volgens hem is niets pijnlijker dan als nabestaande of slachtoffer plotseling oog in oog komt te staan met de dader. Dat gebeurt nog te vaak, vindt hij. "We vinden in Nederland dat iedereen een tweede kans verdient. Maar dat wil niet zeggen dat die tweede kans het leven van een nabestaande moet verstoren."

'Ik wil hem niet zien'

Manuela zou voorlopig niet bang hoeven te zijn dat ze Stanley A. tegenkomt. Hij heeft een gebiedsverbod voor Den Haag zolang hij nog onder behandeling is.

"Wat er daarna gaat gebeuren? Ik weet het niet. Ik wil hem niet zien. Maar we kunnen niks doen, we kunnen er niks aan veranderen. Hij komt ooit helemaal vrij, maar ik probeer er niet te veel aan te denken."

Vervelend

Het OM laat in een reactie weten het vervelend te vinden dat de familie zich overvallen voelt door de brief. "Dit zijn per definitie zaken die erg gevoelig liggen voor nabestaanden. Daarom doen wij er alles aan om nabestaanden tijdig en volledig te informeren, als zij dit wensen."

"Dat gebeurt zowel telefonisch als per brief, afhankelijk van de wensen van de nabestaanden hierover.Zodra wij de melding krijgen, stellen wij de nabestaanden op de hoogte. Dat is minimaal zeven dagen van tevoren, maar als wij de melding eerder krijgen, informeren wij de nabestaanden hier meteen over."

Lees meer over